Gesteggel rond het gezagscriterium zzp’er
Zzp’ers worden steeds meer aan banden gelegd en de flexibiliteit, die de zelfstandige zo aanspreekt, wordt steeds verder uitgehold. Als hij niet oppast heeft hij een arbeidscontract, waarschuwen Mirjam de Blécourt en Anna van Bracht, beiden advocaat bij Baker McKenzie, in een opiniestuk in NRC Handelsblad.
Door: Hans Pieters
Aanscherping gezagscriterium
Aanleiding is een advies van de advocaat-generaal aan de Hoge Raad. Daarbij bepleit hij een aanzienlijke aanscherping van het gezagscriterium, dat wordt gebruikt om vast te stellen of er sprake is van een overeenkomst van opdracht of van een arbeidsovereenkomst.
Op de website van de Belastingdienst wordt het gezagscriterium als volgt gedefinieerd: ‘Als anderen bepalen hoe u uw onderneming moet inrichten en hoe u uw werkzaamheden uitvoert, ontbreekt de zelfstandigheid en is er meestal geen sprake van een onderneming.’
De advocaat-generaal komt met een geheel nieuwe definitie: ‘Of er sprake is van een gezagsverhouding, hangt niet af van het geven van instructies, maar van de vraag of het werk organisatorisch is ingebed bij de opdrachtgever en of de werkzaamheden een wezenlijk onderdeel zijn van de bedrijfsvoering.’
Wezenlijk onderdeel van bedrijfsvoering
In het opiniestuk in de NRC wordt een arbeidsrechtadvocaat die als zzp’er wordt ingehuurd als voorbeeld genomen. Dat voorbeeld kan net zo goed of misschien wel beter worden vervangen door de freelance journalist of een fotograaf die voor een krant werkt. Het schrijven van artikelen, het afnemen van een interview of het schieten van een rapportage voldoet volledig aan de bovenstaande criteria. Je kunt moeilijk beweren dat de artikelen die een journalist levert géén wezenlijk onderdeel zijn van de bedrijfsvoering.
Dit advies van de advocaat-generaal is slecht doordacht en kan direct naar de prullenbak. Gaat de Hoge Raad mee in de redenering van de Advocaat-Generaal, dan zijn per direct honderdduizenden zzp’ers brodeloos en valt de Nederlandse economie stil. Je zou verwachten dat bij een rechtsgeleerd advies aan de Hoge Raad beter wordt nagedacht over de strekking van de conclusie.
Zelfstandigheidscriteria Belastingdienst
Zelfs de meest verstokte verdediger van het zzp-bestaan snapt dat schijnzelfstandigheid zonder zekerheden en andere excessen van de flexibilisering moeten worden aangepakt. De lijst met criteria op de website van de Belastingdienst biedt daar voldoende ruimte voor. Dat is beter voor de (schijn)zzp’ers aan de onderkant van de arbeidsmarkt én voor de zelfstandige professionals die zichzelf prima kunnen bedruipen.
>> Belastingdienst: Wanneer bent u ondernemer voor de inkomstenbelasting?
>> Rijksoverheid.nl: Kabinet gaat breed gesprek voeren over kwalificatie zzp
>> Lees ook: Rechter: (schijn)zzp’er is feitelijk werknemer