Koopkrachtplaatje zzp’er kleurt rood door ZZP-AOV
In de koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau wordt de financiële positie van de zzp’er niet berekend. Dat wordt tijd nu het kabinetsbeleid erop is gericht om de kloof tussen zelfstandige en werknemer te verkleinen door de zelfstandigenaftrek in stappen te verlagen en de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering een kwestie van tijd is.
Winst uit onderneming
Als zzp’er ben je zelf de belangrijkste factor qua koopkrachtplaatje. Wat je meer of minder kunt besteden wordt in de allereerste plaats bepaald door de omzet en uiteindelijke belastbare winst. Dat is je bruto-inkomen.
Bij de berekening van de koopkrachtontwikkeling gaat het Centraal Planbureau uit van het netto-inkomen: het bruto-inkomen minus de sociale premies en belastingen (zie kader). Bij zelfstandig ondernemers en zzp’ers wordt de hoogte van het netto-inkomen ook bepaald door de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
De zelfstandigenaftrek wordt tussen 2020 en 2028 verlaagd van € 7.280 tot € 5.000. Elk jaar wordt de zelfstandigenaftrek met € 250 verlaagd ten opzichte van het jaar ervoor. Lees hier hoe de verlaging van de zelfstandigenaftrek jou als zzp'er raakt.
Hoe berekent het CPB de koopkracht?
Het koopkrachtmodel van het Centraal Planbureau berekent voor elk huishouden de koopkracht. Dat gaat in een aantal stappen, die CPB samen het bruto-nettotraject noemt:
• Startpunt is het bruto inkomen. Dat bestaat uit (een combinatie van) inkomsten uit arbeid, onderneming, uitkering en pensioen en daarnaast inkomsten uit vermogen, aanmerkelijk belang en eventueel ontvangen alimentatie.
• Vervolgens berekent het model het netto inkomen: het bruto inkomen min de sociale premies en belastingen.
• Het netto inkomen verrekend met de zorgkosten, eventuele toeslagen, kinderbijslag en de kosten voor kinderopvang, leidt tot het besteedbaar inkomen.
(Bron: CPB)
Verplichte zzp-aov
Naast de lagere zelfstandigenaftrek wacht zzp'ers ook nog de zzp-aov, ofwel de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. Deze laatste geldt alleen voor zelfstandigen zonder werknemers in dienst. Heb je personeel, dan kun je dus gewoon net als voorheen onverzekerd door het leven gaan.
Zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) moeten verplicht een netto premie van tussen de 85 en 150 euro per maand gaan betalen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering, als minister Koolmees van SZW het voorstel ‘Keuze voor Zekerheid’ dat de Stichting van de Arbeid overneemt.
Koopkracht zzp'er
De door de Stichting van de arbeid voorgestelde premie voor de standaardverzekering is indicatief 8% van het inkomen, tot een maximum van € 30.000. De premie is aftrekbaar (wat een rare zinsnede is voor iets wat verplicht is…).
Een premie van 8% betekent niet dat het koopkrachtplaatje van zzp’ers ook meteen 8% lager is, zodra de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering een feit is.
De koopkrachtcijfers worden namelijk berekend aan de hand van het soort huishouden (eenverdiener, tweeverdiener, tweeverdiener met kinderen) en het inkomen (minimum, modaal, anderhalf/twee keer modaal). Het koopkrachteffect is voor de een ingrijpender dan voor de ander. Hoe dan ook, de zzp-aov in combinatie met de lagere zelfstandigenaftrek gaat pijn doen.
Slechts een kleine groep gaat de verplichte zzp-aov niet of minimaal in de portemonnee voelen: de circa 20% zzp’ers die nu al een inkomensverzekering voor arbeidsongeschiktheid hebben afgesloten bij een verzekeraar. Voor hen komt een vrijstelling. Een broodfonds of eigen spaargeld tellen niet mee als vrijstelling.
Lees ook: De ZZP Monitor 2020: alle relevante ontwikkelingen op het gebied van werk, inkomen en wet- en regelgeving.