Ombudsman: corona schuldhulp zzp’er niet goed geregeld
De overheid heeft tijdens de coronacrisis heel veel zzp'ers en kleine ondernemers goed geholpen. Maar er blijven schrijnende gevallen die buiten de boot vallen. De Nationale Ombudsman pleit voor maatwerk door gemeenten voor schrijnende gevallen. Ook bij invordering van buitengewone coronaschulden is maatwerk cruciaal.
Zzp’ers met financiële problemen hebben recht op schuldhulp van hun gemeente. Maar in de praktijk is die hulp bij veel gemeenten niet goed geregeld. Waar lopen deze zzp’ers tegenaan? “De overheid moet er voor iedereen zijn. Oók voor zzp’ers met schulden,” benadrukt de Nationale ombudsman.
"Zzp’ers zonder coronasteun in de problemen"
Reinier van Zutphen: "Zzp'ers en kleine ondernemers die niet in aanmerking komen voor coronasteun hebben het moeilijk. Buffers zijn op, pensioenpotjes zijn gebruikt, geld is geleend van familie en vrienden. Bij veel ondernemers staat het water aan de lippen. Voor de komende tijd voorzie ik problemen bij terugvordering door de overheid en verwacht ik dat hulp nodig is bij flinke schulden."
"Hier is echt maatwerk nodig, anders gaan veel ondernemers het niet redden," waarschuwt Reinier van Zutphen: “Het is voor hen vaak moeilijk de weg te vinden en te weten waar ze precies moeten zijn. En hoewel we merken dat veel zelfstandig ondernemers het allemaal zelf willen regelen, komt er soms een moment waarop zij tegen hun eigen grenzen aanlopen.”
Knelpunten coronasteunmaatregelen
De roep om maatwerk voor ondernemers komt voort uit 500 meldingen die binnenkwamen bij het meldpunt van de Nationale Ombudsman en twee rondetafelgesprekken. Op basis van deze 500 meldingen constateerde de ombudsman vier knelpunten bij de coronasteunmaatregelen:
-
- Tozo II, III en IV zijn door partnertoets te laag voor zzp'ers met hoge vaste lasten
- TONK-voorwaarden zijn te streng
- Geen compensatie mogelijk door foute code Standaard Bedrijfsindeling (SBI-code)
- Geen TVL door geen of beperkte omzet in referentieperiode
Schuldhulpverlening voor zelfstandigen slecht geregeld
Twee derde van de gemeenten geeft geen of onduidelijke informatie over schuldhulpverlening voor zelfstandigen. Daardoor weten zzp’ers niet dat ze recht hebben op schuldenhulp. Of hoe ze contact op kunnen nemen om die hulp te krijgen.
Als zzp’ers wel bij het juiste gemeenteloket aankomen, krijgen ze vaak onjuiste informatie. Ze horen bijvoorbeeld dat ze moeten stoppen met hun onderneming. Of dat ze eerst hun koophuis moeten verkopen. Andere gemeenten verwijzen zzp’ers door voor een lening bij hun bank. Of voor een uitkering, blijkt uit het onderzoek van de Nationale ombudsman. Maar een lening afsluiten is geen schuldhulpverlening, benadrukt deze. Schuldhulpverleners helpen bij het oplossen van je geldproblemen. En bij een toekomst zónder schulden.
Schulden door terugbetalen Tozo-steun
Voor de zzp’er zijn er verschillende steunmaatregelen in het leven geroepen. De uitvoering van bijvoorbeeld de Tozo-regeling (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) verschilt per gemeente. Het FD meldt dat één op de tien Amsterdamse zzp’ers die gebruik heeft gemaakt van Tozo-steun schulden heeft opgebouwd, bijvoorbeeld in de vorm van uitgestelde belastingen. Bovendien moeten ze vaak de ontvangen steun (deels) terugbetalen vanwege administratieve fouten.
Gemeenten zijn ‘vrij’ in het inrichten van processen en het vastleggen van regels. “We hebben te maken met een hoop bevoegdheden die een paar jaar geleden op het niveau van het rijk waren geregeld en nu naar de gemeenten zijn toegegaan. Dat betekent dat wij worden geconfronteerd met verschillende manieren waarop de gemeenten dat doen. Bijvoorbeeld de problematiek waarbij zzp’ers bij de ene gemeente wel al een aanvraag konden indienen en bij de ander niet. Of dat je bij de één wel documenten moest inleveren en dat bij de ander juist niet nodig was.”