SER-advies ziet kansen platformeconomie, maar ook risico’s
Commerciële platforms die vraag en aanbod van werk bij elkaar brengen, zoals Werkspot, Helpling of Clickworker vormen een snelle manier om aan werk te komen, ook als dat door opleiding of achtergrond moeilijk is. Daar staat tegenover dat ze soms werken voor lage tarieven en dus veel uren moeten maken, constateert de Sociaal Economische Raad (SER) in het rapport "Hoe werkt de platformeconomie?".
Afhankelijkheid en lage tarieven
Dankzij de platformeconomie kunnen meer mensen aan het werk. Maar er zijn ook risico’s. Vooral voor wie weinig opleiding heeft, eenvoudig werk doet zoals oppassen of schoonmaken en geen ander inkomen heeft. Zulke platformwerkers zijn afhankelijk van het platform of ze wel werk krijgen, ze werken soms voor lage tarieven en moeten dan veel uren maken.
Er zijn echter ook platformwerkers die goed verdienen. Zij beschikken vaker over specifieke vaardigheden en een betere opleiding en gebruiken platforms als een extra kanaal om aan werk te komen. Er zijn dus grote verschillen.
Werknemer of zelfstandig ondernemer?
De arbeidsrelatie van platformwerkers, en van zzp’ers in het algemeen, is onduidelijk, meent de SER. Zijn ze werknemer of (zelfstandige) ondernemer? Veel werkplatforms zetten de werkers als zzp’ers in, maar het is de vraag of dat terecht is, constateert het rapport.
De aard van de arbeidsrelatie is bepalend voor de geldigheid van cao’s en andere werknemersrechten, en dus van groot belang voor de positie van werkers. De SER beveelt aan om hierover snel besluiten te nemen, en het toezicht door de Belastingdienst en de Inspectie SZW hierop te intensiveren.
Geen recht op sociale zekerheden
Platformwerkers die op locatie werken, zoals schoonmakers, chauffeurs en maaltijdbezorgers, hebben vaak weinig zekerheden, lage verdiensten en geen recht op sociale zekerheid zoals WW.
Decent werk houdt in dat mensen een eerlijk inkomen verdienen en aanspraak kunnen maken op bescherming, scholing, inspraak en veilig werk, benadrukt de SER.
Groot aanbod, lage vergoeding platformwerkers
Voor online platformwerk zijn de vergoedingen vaak nog lager, door het grotere aanbod aan werk en de concurrentie van platformwerkers uit lage-lonenlanden. Werkplatforms gebruiken daarnaast vaak algoritmen om het werk te verdelen en sturen, wat de autonomie en privacy van platformwerkers kan aantasten. Om dit te verbeteren moeten de Nederlandse en Europese wetgeving beter op elkaar aansluiten.
Kluseconomie : vraag en aanbod in werk
Werkplatforms brengen vraag en aanbod in werk bij elkaar. Het werk dat zo ontstaat wordt de kluseconomie genoemd. De kluseconomie is een klein deel van de totale platformeconomie en het aantal platformwerkers in Nederland is nog klein: ongeveer 1% van de beroepsbevolking. Maar de werkwijze van de platformeconomie beïnvloedt ook de rest van de economie.
De SER waarschuwt dat platforms de markt kunnen verstoren als voor hen niet dezelfde regels gelden als voor andere bedrijven. Dat kunnen bijvoorbeeld fiscale regels zijn, of regels over de inzet van data. Zij bepleit een Europese aanpak.
>> SER-rapport "Hoe werkt de platformeconomie?"
>> Belastingdienst: Wanneer bent u ondernemer voor de inkomstenbelasting?