Joe Biden maakt dezelfde fouten als Nederland in het reguleren van zzp’ers Het kabinet-Rutte II wilde meer werkenden in vaste dienst. Lodewijk Asscher (PvdA), destijds minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, eiste van werkgevers dat zij zzp’ers na twee jaar een vast contract gaven. Door: Nick Ottens Er kwamen ‘modelovereenkomsten’ om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Ook verplichtte Asscher een gang naar de kantonrechter bij ontslag om niet-bedrijfseconomische redenen en voerde hij een ‘transitievergoeding’ in voor werknemers die hun baan verloren. De hervormingen leidde vooral tot verwarring, niet tot een afname in het aantal zelfstandigen. Verlies deeltijdbanen door kabinetsbeleid Het kabinet-Rutte III, waarin de PvdA plaats had gemaakt voor CDA, D66 en ChristenUnie, draaide het beleid van Asscher terug. De modelovereenkomsten verdwenen. Freelancers mochten iedere drie jaar weer drie opdrachten voor hetzelfde bedrijf uitvoeren. Werkgevers werden wel verplicht oproepkrachten na een jaar in vaste dienst te nemen en de WW-premies voor flexwerkers gingen omhoog. De transitievergoeding bleef. In de tussentijd waren volgens ABN Amro zo’n 77.000 vooral deeltijdbanen in de horeca, kinderopvang, thuiszorg en andere sectoren verloren gegaan. In Amerika gaat hetzelfde gebeuren, waarschuwt The Wall Street Journal. De zakenkrant vreest dat regels tegen schijnzelfstandigheid ook ‘columnisten, vrachtwagenchauffeurs, makelaars, kappers, adviseurs en vele andere freelancers’ zullen strikken. Biden wil ‘economische afhankelijkheid’ toetsen Bidens ministerie van Werkgelegenheid heeft voorgesteld om Amerikanen die ‘economisch afhankelijk’ zijn van hun werkgever voortaan als personeel aan te maken. Die afhankelijkheid zou aan de hand van een aantal factoren worden getoetst: Of een werkende winst of verlies kan maken door werk te aanvaarden dan wel te weigeren. De zeggenschap die een werkende heeft over prijzen, roosters, toezicht en andere ‘economische aspecten’ van de werkrelatie. Een taxichauffeur die voor Uber rijdt, zou volgens deze regels in vaste dienst moeten worden genomen. De duur van het werkverband. Een contract voor onbepaalde tijd zou wijzen op personeelsstatus. De aard van investeringen. Investeringen in vaardigheden zouden als ‘ondernemend’ worden beschouwd, en dus wijzen op zzp-status. Investeringen in gereedschap zouden wijzen op personeelsstatus. Dat is lastiger. Een opdrachtgever kan ook investeren in gereedschap voor een zzp’er en een werkgever kan investeren in opleidingen voor personeel. Maar het wordt nog ingewikkelder: “De mate waarin het werk ‘integraal’ is aan de bedrijfsvoering” Bidens ambtenaren vinden dat ‘integraal’ werk door vaste krachten moet worden uitgevoerd. Maar hoe moeten bedrijven dan omgaan met werk dat weliswaar integraal, maar tijdelijk is? Zoals een renovatie of de installatie van een nieuw IT-systeem? Wat als zelfstandigheid de norm is in een sector? In zowel Amerika als Nederland laten artsen zich als zzp’er inhuren door ziekenhuizen, waar hun werk zeker ‘integraal’ is. De meesten willen echter geen vast contract. Met de meeste zzp’ers gaat het prima Dat geldt voor meer zzp’ers. Politici maken zich (niet onterecht) zorgen over onderbetaalde taxichauffeurs en postbezorgers, maar de meeste zelfstandigen redden zich prima. 1,1 miljoen Nederlanders werken zelfstandig, 12 procent van de beroepsbevolking. Als je oproepkrachten en deeltijders meetelt, is het aandeel flexwerkers zelfs 40 procent. Zzp’ers verdienen gemiddeld bijna 40.000 euro per jaar, iets meer dan een modaal jaarsalaris. Bankiers, andere financiële dienstverleners, makelaars en ICT’ers verdienen meer dan het gemiddelde. In de horeca, cultuursector en overige dienstverlening, zoals postbezorging, verdienen zzp’ers minder. Tussen de 31 en 36 procent van de Amerikanen werkt als ‘contractor’. Die komen net als in Nederland niet in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering, maar ze vallen ook niet onder het minimumloon en mogen zich zelfs niet bij een vakbond aansluiten. Toch is 85 procent tevreden met hun werk. Twee op de drie zelfstandigen zegt het financieel goed geregeld te hebben. Zelfs acht op de tien freelancers in de ‘gig economy’, waar de meeste schijnzelfstandigheid voorkomt, is ‘matig’ of ‘zeer’ tevreden. 46 procent kan niet anders dan freelancen. Die zorgen bijvoorbeeld voor een zieke ouder, hebben een gehandicapt kind dat veel zorg eist, of hebben zelf een chronische aandoening waardoor ze niet van 9 tot 5 kunnen werken. Als Biden zijn zin krijgt, zouden velen van hen zonder werk komen te zitten. Noah Rothman, een rechtse columnist voor het linkse MSNBC, is dan ook van mening dat een meerderheid van de zzp’ers benadeeld wordt ten gunste van een kleine groep schijnzelfstandigen. Maak vast werk goedkoper Beleidsmakers zouden zich af moeten vragen waarom schijnzelfstandigheid überhaupt bestaat. In zowel Amerika als in Nederland is het voor kleine en beginnende ondernemers vaak te risicovol om personeel in vaste dienst te nemen. MKB-Nederland klaagt al jaren dat het onredelijk is dat werkgevers hun personeel bij ziekte twee jaar lang 70 procent van hun salaris moeten doorbetalen. Dan kunnen bedrijven ook nog eens een boete van het UWV krijgen als zij niet genoeg doen om zieke werknemers te re-integreren. Sinds 2009 betalen werkgevers 100 procent van de kosten van de WW. Voorheen betaalden werknemers mee. Amerikaanse werkgevers hebben een grote kostenpost aan zorgverzekeringen. Zelfstandigen kopen, net als alle werkenden in Nederland, hun eigen zorgverzekering. Werknemers in vaste dienst krijgen een zorgverzekering van hun baas. Vast werk is daardoor 20 procent duurder dan flex. Laat Biden daar iets aan doen.Blog, deZZP opinieAfrekenen met de oude economie dat doe je als ondernemer toch gewoon zelf?Ook al zijn er 10 dezelfde ondernemingen in de straat, je hebt altijd je eigen onderscheidend vermogen als je kiest voor duurzaam ondernemen dat bij jou…BlogVerlaging zelfstandigenaftrek gaat kabinet nog opbrekenAl drie kabinetten Rutte hebben de strijdbijl opgepakt tegen de zzp’er, in de vorm van het verlagen van de zelfstandigenaftrek….Blog, deZZP opinieEr zijn niet minder, maar meer zzp’ers nodigDe tarieven van zzp’ers stijgen veel sneller dan de cao-lonen. HeadFirst, dat zelfstandigen aan opdrachtgevers koppelt, en de Intelligence Group,…BlogDe wet DBA is al vanaf het begin een spookwetDe wet DBA is al vanaf het begin een spookwet Als opdrachtgever en opdrachtnemer (zzp’ers) heb je graag zekerheid over de arbeidsrelatie die je met elkaar…Blog, deZZP opinieDe zzp’er als speelbal van VNO-NCWMet de oprichting van een nieuw te starten Netwerk Zelfstandig Ondernemers leggen VZN en PZO de stem van de zzp’er in handen van VNO-NCW….Toon meer
Kabinet is grip op schijnzelfstandigheid volledig kwijt
De handhaving van de Wet DBA is opnieuw ‘uiterlijk’ 2,5 jaar opgeschort. Het kabinet rechtvaardigt het uitstel met een uitvoerige en wollige kamerbrief, als reactie op een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer over de handhaving op het gebied van schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst. Zzp-belangenverenigingen reageren teleurgesteld.
Weinig oog voor werkgever in voorstellen arbeidsmarkt
De nieuwe coalitie Rutte IV wil de kloof tussen vast en flex verkleinen. De voorstellen tonen weinig oog voor de positie van de werkgever.
Boekrecensie: In Betere Banen
Boekrecensie: In Betere Banen In de interviewbundel ‘In Betere Banen’ geven 15 experts hun toekomstvisie op de Nederlandse arbeidsmarkt. ‘In Betere Banen’ is relevant in het licht van de zzp-discussie, waarbij de zzp’er vaak het onderwerp is maar zelden gesprekspartner. De interviews bieden nieuwe inzichten. In interviews met Roos Wouters (Werkvereniging), Christel van de Ven (Vereniging Zelfstandigen Nederland, VZN) en Sjanne Marie van den Groenendaal (zzp- en hr-expert, Tilburg University) krijgt ‘de zzp’er’ een platform. Hugo-Jan Ruts van Zipconomie manoeuvreert zich in een positie van toeschouwer, met een relevantie observatie: ‘De politiek blijft ze (zzp’ers, red.) op één hoop te gooien, maar elke groep heeft andere problemen en vraagt dus om een andere politieke benadering’. Moderne zzp’er De mooiste observatie van het boek komt voor rekening van Paul de Beer, directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging, De Burcht: ‘De moderne zzp’er is eigenlijk het ideaal van Marx. De arbeider is niet langer een loonslaaf, maar iemand die gewoon zelf bepaalt of hij ’s ochtends gaat vissen en ’s middags gaat werken, of andersom’. De samenstellers van de bundel, Auke Klijnsma, Peter Blok en Simone Lensink noemen de complexiteit van de arbeidsmarkt en de toenemende (inkomens)ongelijkheid als motivatie voor het schrijven. In de inleiding constateren ze: ‘Het soort dienstverband is (ook) bepalend of en op welke manier je aanspraak kunt maken op de sociale zekerheid. Juist mensen in een kwetsbare positie hebben (daardoor) minder juridische zekerheden.’ Hieraan koppelen ze een harde vraag: is Nederland vanwege de flexibilisering discriminerend? Een tweede vraag, ‘is het poldermodel nog representatief?’, zal veel zzp’ers en jongeren aanspreken. Zzp’er is onderdeel flexibele schil Christel van de Ven (VZN) is duidelijk. De veelkleurigheid van alle werkenden moet doorklinken aan de poldertafel. Ze maakt nog een tweede belangrijke observatie: een mens is geen ‘resource’ of kostenpost. Ongeacht de arbeidsrelatie (zzp’er of flexwerker) is er één groot, overkoepelend probleem dat om een oplossing vraagt: de kwetsbare positie aan de onderkant van de arbeidsmarkt. De coronacrisis heeft dit haarfijn blootgelegd. De zzp’er zonder werk kon in het beste geval aanspraak maken op de Tozo. De flexwerker maakte deel uit van de flexibele schil die misgreep bij de NOW-regeling. Jongeren en starters zijn in beide groepen relatief oververtegenwoordigd. ‘Omdat de onderlaag onvoldoende in staat is zich te organiseren, neemt hun macht verder af’ (…) ‘dat zie je terug in een toenemend aantal werkende armen’, stelt filosoof Kees Vuyk. Arbeidseconoom Ronald Dekker is nog stelliger als het gaat om flex- en platformwerkers die tegen minimumloontarieven werken: ‘We gaan als maatschappij een grens over’. Toekomst van de arbeidsmarkt ‘In Betere Banen’ is een aanrader voor iedereen die actief nadenkt over de toekomst van de Nederlandse arbeidsmarkt en weg wil blijven van (overheids)rapporten. Het biedt een mooie caleidoscoop aan inzichten, waarbij er één gemene deler is: een basisvangnet voor iedereen. Hoogleraar Arbeidsrecht Ruben Houweling komt met een voorzet voor een tweede hervorming: contractvormvrije bescherming. ‘We zijn per doelgroep de bescherming gaan bepalen. Dat is niet toekomstbestendig omdat er altijd nieuwe vormen van werk zullen ontstaan’. De rechtszaken rondom platformwerkers, zoals Uber-chauffeurs en Deliveroo-maaltijdbezorgers, zijn het bewijs. De Europese Commissie, die nieuwe wetgeving heeft aangekondigd, en het nieuwe kabinet Rutte IV kunnen zich deze woorden ter harte nemen. In Beter Banen, Over de toekomst van de Nederlandse Arbeidsmarkt Auteurs: Auke Klijnsma, Peter Blok, Simone Lensink Uitgever: Boom Bestuurskunde ISBN 978-94-6236-230-7 (ook verkrijgbaar als e-boek) Bestellen: boomdenhaag.nl/webshop/in-betere-banen Blog, deZZP opinieAfrekenen met de oude economie dat doe je als ondernemer toch gewoon zelf?Ook al zijn er 10 dezelfde ondernemingen in de straat, je hebt altijd je eigen onderscheidend vermogen als je kiest voor duurzaam ondernemen dat bij jou…BlogVerlaging zelfstandigenaftrek gaat kabinet nog opbrekenAl drie kabinetten Rutte hebben de strijdbijl opgepakt tegen de zzp’er, in de vorm van het verlagen van de zelfstandigenaftrek….Blog, deZZP opinieEr zijn niet minder, maar meer zzp’ers nodigDe tarieven van zzp’ers stijgen veel sneller dan de cao-lonen. HeadFirst, dat zelfstandigen aan opdrachtgevers koppelt, en de Intelligence Group,…BlogDe wet DBA is al vanaf het begin een spookwetDe wet DBA is al vanaf het begin een spookwet Als opdrachtgever en opdrachtnemer (zzp’ers) heb je graag zekerheid over de arbeidsrelatie die je met elkaar…Blog, deZZP opinieDe zzp’er als speelbal van VNO-NCWMet de oprichting van een nieuw te starten Netwerk Zelfstandig Ondernemers leggen VZN en PZO de stem van de zzp’er in handen van VNO-NCW….Toon meer