Verplichte OAV-verzekering voor zzp'ers "te complex en onuitvoerbaar"

Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat het wetsvoorstel voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers aanpassen. In de huidige vorm is het wetsvoorste onuitvoerbaar, hebben de Belastingdienst en UWV in een advies laten weten. De AOV-zzp kan hierdoor op z'n vroegst in 2030 van start. 

De Belastingdienst geeft aan dat er geen inwerkingtredingsdatum kan worden vastgesteld, nu het wetsvoorstel onuitvoerbaar is. UWV geeft aan dat invoering in elk geval niet kan voor 1 januari 2030 en mogelijk ook niet in de jaren erna als een wijziging van het (bredere) stelsel van arbeidsongeschiktheid uitblijft.

Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz)

Het wetsvoorstel Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz) zorgt ervoor dat elke zelfstandige tot de AOW-leeftijd verzekerd is. Door deelname verplicht te stellen kunnen risico’s worden gedeeld en kosten relatief laag gehouden worden. De premie voor deze collectieve verzekering bedraagt 6,5% van het inkomen, met een maximum van € 195 per maand.

Beschermd tegen verlies van inkomen

In het regeerprogramma is opgenomen dat er voor zelfstandigen, net als voor werknemers, een verplichte (budgetneutrale) arbeidsongeschiktheidsverzekering komt die voor iedereen toegankelijk is. Zelfstandigen zijn hierdoor beter beschermd tegen verlies van inkomen bij
langdurige arbeidsongeschiktheid.

Ook zorgt deze verzekering voor een gelijker speelveld tussen zelfstandigen onderling, en tussen werknemers en zelfstandigen. Tot slot voorkomt het dat de kosten van arbeidsongeschiktheid door beroep op de bijstand op de samenleving als geheel worden afgewenteld.

Uitvoeringstoets en advies Belastingdienst 

Van Hijum's voorganger, Karien van Gennip, heeft zomer 2023 het wetsvoorstel Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz) gepresenteerd. Aanleiding vormen de afspraken van het Pensioenakkoord en de totstandkoming van het advies “Keuze voor zekerheid” in de Stichting van de Arbeid. Op het wetsvoorstel zijn ruim 2000 reacties binnengekomen.

Daarnaast zijn uitvoeringstoetsen en adviezen gevraagd aan de Belastingdienst, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekering (UWV), de Sociale Verzekeringsbank, de Autoriteit Financiële Markten, Autoriteit Persoonsgegevens, Raad voor de Rechtspraak en het Adviescollege toetsing regeldruk. 

Wet Baz niet uitvoerbaar

De uitvoeringstoetsen van de Belastingdienst en UWV zijn kritisch over de uitvoerbaarheid, met als beoordeling respectievelijk ‘niet uitvoerbaar’ en ‘niet uitvoerbaar, tenzij’. In de kern zien de beoordelingen op de volgende punten:

• In de huidige vormgeving wordt voor het vaststellen van de verzekeringsplicht, het vaststellen van de verschuldigde premie en het vaststellen van de uitkering, aansluiting gezocht bij de zogeheten ‘winst uit onderneming’. De gekozen grondslag leidt tot een periode van onzekerheid over de verzekerings- en premieplicht voor de zelfstandige. Zowel UWV als de Belastingdienst vinden dat de gekozen grondslag ‘winst uit onderneming’ daarmee te grote risico’s op terug- en nabetalingen met zich meebrengt.
• Beide organisaties geven aan dat de uitvoering van het wetsvoorstel veel capaciteit vraagt en dat inwerkingtreding op korte termijn niet realistisch is gezien de huidige capaciteitsvraagstukken bij beide organisaties.
• De uitvoering van het wetsvoorstel is complex. 

Invoering Baz op z'n vroegst in 2030

Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat het wetsvoorstel voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers aanpassen, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Het gewijzigde wetsvoorstel zal niet voor de zomer van 2025 worden gepresenteerd, laat hij weten.

>> Kamerbrief voortgang Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (Baz)